Mr.Muhendis
17.04.2010, 15:27
1. GİRİŞ
Biber önemli sebzelerden biri olup, taze ve salça halinde yemeklere renk verir. Ayrıca salata, turşu ve toz halinde bol miktarda değerlendirilir. Yeşil biber denilince, C vitamini akla gelir; içeriğinde bulunan “capsicin” maddesinin oranına göre meydana gelen acılık iştahı arttırıcı vasfı ile birlikte sindirim sistemine bir çeşit dezenfekte edici madde olarak ayrı bir önem taşımaktadır.
İç pazarla birlikte son yıllarda orta ve kuzey Avrupa ülkelerine istenilen çeşidin ihracatının ümit verici olması ile ekim sahaları ve ürünlerin miktarı gün geçtikçe artmaktadır.
2. ÇEŞİTLER
Harran Ovasında Çukurova Üniversitesi Koruklu Araştırma İstasyonunda yapılan araştırma da; 1.İnce tatlı sivri, 2.Çarliston Bağcı, 3.11-B-14, 4.Birecik ve 5.Ege acı sivri biberleri kullanılmış ve en yüksek 1990 yılı bir yıllık sonucuna göre 11B-14 çeşidinden elde edilmiştir.
Bu çeşitten 8072 kg/da verim elde edilmiştir. Ayrıca Bölge’ye adapte olmuş ve oldukça tüketimi fazla olan yerli çeşitlerinde de ortalama 7000 kg/da verim alınmıştır.
Ülkemizin bir çok yerinde yetiştirilen Biber çeşitleri şunlardır ;
Sivri Biberler: Bu grupta uzun, narin yapılı, genelde orta koyulukta yeşil renkli, ince duvarlı, genelde tatlı bazen acı biberlerle, daha koyu yeşil, daha kalın duvarlı, oldukça sert dokulu, daha kısa boylu, acı ve tatlı çeşitleri içeren uzun koyu yeşil biberler yer almaktadır.
Çarliston Biberler: Uzun biberler yer almakla beraber daha iri, daha kalın duvarlı ve etli olduklarından ayrı bir grup teşkil etmektedirler. Sarı ve yeşil renkli çeşitleri olduğu gibi lezzetleri de acı veya tatlı olmaktadır.
İri kırmızı Biberler: Uzun, kırmızı renkli biberlerin bulunduğu gruptur. Özellikle acı olanlar daha ziyade kırmızı toz biber üretiminde ve aynı zamanda pastırma yapımında geniş ölçüde kullanılır. Bu grupta yer alan daha tatlımsı çeşitler ise çoğunlukla biber salçası yapımında ve evlerde özel şekilde hazırlanan turşu yapımında kullanılır.
Dolmalık Biberler: Yuvarlak iri biberler grubunu teşkil eden bu biberler sarı veya muhtelif tonda yeşil renklidirler. Renk, irilik ve duvar kalınlıkları oldukça değişiklik gösterir.
Konik Biberler: Yeşil veya sarı renkli, kalın duvarlı, çoğunlukla tatlı bazen acı olan bu biberler tamamen kızardıklarında daha ziyade biber salçası ve kırmızı toz biber yapımında kullanılır.
Domates Biberleri: Şekli domatese benzediğinden bu isimle anılmaktadır. Kırmızı renkli, dolgun etli ve tatlı lezzetli olan bu biberler ülkemizde salça üretiminde kullanıldığı gibi içi doldurularak turşu halinde değerlendirilmektedir.
3. İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ
3.1. İklim İsteği
Biber ılık ve sıcak mevsim meyvesidir. Soğuklardan çok etkilenir. Yetiştirme devrelerinde sıcaklık sıfırın altında 2-3 dereceye düştüğünde tamamen ölür. Bu nedenle yastıklarda yetiştirilen fidelerin açıktaki yerlerine dikimi ilkbaharda don tehlikesi tamamen kalktıktan ve toprak ile hava sıcaklık şartları uygun bir hal alınca yapılmalıdır. Biber bitkisinde hava sıcaklığı 15 derecenin altına ve 32 derecenin üzerine çıktığında alınan verim düşmektedir.
3.2. Toprak İsteği
Biberlerde iyi bir gelişme ve yüksek verim oldukça derin, geçirgen, su tutma kabiliyeti yerinde, besin ve organik maddece zengin bahçe toprağı denilen tınlı topraklardan en iyi netice alınmaktadır. Erken verim almak maksadıyla yapılan yetiştirmelerde takviye edilmiş kumlu topraklar ve özellikle kumlu-tınlı topraklar üzerinde durulmalıdır. Buna karşın geç olmakla beraber bol mahsul almak arzu edildiğinde kumlu-killi topraklar tercih edilmelidir. Biberler pH 6.0-6.5 toprak reaksiyonunda en iyi neticeyi vermektedir.
4. YETİŞTİRME TEKNİĞİ
4.1. Ekim Nöbeti
Biber tarımı yapılan alanlarda son yıllarda görülen “phytophtotra capcici” mantarına karşı önlem olarak her yıl aynı alana biber dikilmelidir. Biber ekim nöbetine girebilecek bitkiler pamuk ve buğday ve buğdaygillerdir. En iyi ekim nöbeti; buğday+ikinci ürün+biber olarak belirlenmiştir.
4.2. Toprak Hazırlığı
Sonbaharda pullukla derin sürüm yapılır. İlkbaharda ise diskaro çekildikten sonra hafif bir tapan çekilir.
4.3. Ekim ve Dikim
Tohumlar, sıcak yastıklara ekilir ve yastıklar içerisinde çimlendirilir, fideler 3-4 yapraklı olduktan sonra tüplere şaşırtılır ve Nisan ayının sonlarına doğru fideler esas dikim yerlerine dikilir. Biberler genelde sıra arası 80 cm, sıra üzeri 30-50 cm olacak şekilde dikilir.
Dikim esnasında fideler çapa ile açılan yeterli büyüklükteki çukura olduğu gibi yerleştirilir ve çukurun boş kısımları toprakla doldurularak hafifçe bastırılır. Açılan bu çukurlar sedde üzerinde olmalıdır. Dikimden hemen sonra can suyu verilir.
4.4. Gübreleme
Biber yetiştirilecek toprağa toprak hazırlığı sırasında 3 ton/da yanmış ahır gübresi verilir. Dikimle birlikte fosforlu gübrenin tamamı, azotlu gübrenin yarısı uygulanır. Azotlu gübrenin diğer yarısı ise ilk sulamadan önce verilmelidir. Azotlu gübre 15 kg/da N, fosforlu gübre olarak 10 kg/da P2O5 saf olarak verilmelidir.
4.5. Sulama
Biber sulamasına dikimden 10-15 gün sonra başlanmalı, ilk meyve görülünceye kadar sulamalardan kaçınılmalıdır. İlk meyve görüldükten sonra birer haftalık aralıklarla sulamalara devam edilmeli ve Eylül ayı sonu Ekim ayı başında sulamalara son verilmelidir.
Biber yetiştiriciliğinde sulamaya çok dikkat edilmelidir. Sulama anında suyu karık sırtlarına ve kök boğazına yükseltmemek gerekir.
4.6. Bakım
Genellikle dikimden bir hafta sonra ot alma ve sıralar arasındaki toprağı gevşetmek amacıyla birinci çapa yapılmalı, Mayıs ayının ilk haftasından sonra tekrar boğaz doldurma ile birlikte ikinci çapa ve Haziran ayında da bir defa olmak üzere toplam üç çapa yapılmalıdır.
5. HASTALIKLARI, ZARALILARI VE MÜCADELESİ
5.1. Biber Hastalıkları ve Mücadelesi
1. Virüs Hastalıkları
Biber Mozaik Virüsü: Tütünlerden bibere geçen bir virüs hastalığıdır. Biber yapraklarında çok bariz mozaik lekeleri meydana gelir. Bazen beyazımsı veya sarımsı mozaik yapar. Bitkilerin gelişmesini yavaşlatır. Çok yaygın bir hastalıktır. Yaprak bitleri aletler, işçiler ve tütün kırıntıları ile yayılır.
Biberde Hıyar Mozaik Virüsü: Hıyarlardan biberlere geçer. Toprak bitleri ve emici böceklerle yayılır. Çok yıllık yabani otlarda kışlar. Biber yapraklarında açık yeşil renkli mozaik lekeleri ile başlar. Meyvelerde anormal kıvrılmalar, şekil bozuklukları, sertleşmeler ve küçülmeler meydana gelir. Bitki bodurlaşır, anormal taç teşekkülü ile çalılaşma durumları görülür. Verim miktarı ve kalitesi düşer.
Biberde Patates Adi Mozaik Virüsü: Patateslerden bibere geçer, elle temasla ve aletlerle bulaşır. Biber yapraklarında damarlar üzerinde ve damar aralarında irili ufaklı nekrotik lekeler meydana gelir. Bazen bu kısımlar kurur ve delinir. Böylece yaprak kurumaları yapar. Çok şiddetli olduğunda bütün bitki kurur.
2. Solgunluk (Fusarium) Hastalığı
Virüs kadar tehlikeli bir hastalıktır. Yapraklarda solgunluk ve sap kısımları kesildiğinde iletim dokularında kahverengimsi bir renk görülmesi solgunluk hastalığının tipik belirtileridir. Solgunluk hastalığına karşı henüz bir mücadele şekli bulunamamıştır.
Mücadelesi
En garantili yol fusariuma dayanıklı çeşitleri yetiştirmektedir. Diğer yandan biber yetiştirmede toprağın mümkünse formaldehit veya tavsiye edilecek diğer bir ilaçla dezenfekte edilmesi, ayrıca temiz tohum ve fide kullanmak, uygun bir münavebe planı tatbik etmek ve yetiştirmede bakım işlerine önem verilerek bitkileri sağlam ve kuvvetli olarak büyütmektir.
3. Çökerten Hastalığı
Hastalık fideliklerdeki körpe fidelerde daha çok görülür. Fidelikte yer yer sararmalar ve fidelerin toprak yüzeylerine devrildikleri görülür. Sonuçta bu devrilen fideler kurur. Gerekli tedbirler alınmazsa önce yer yer görülen hastalık bütün fideliği sarar. Hastalığa yakalanmış fidelerin kökleri esmer veya kahverengi bir hal alır.
Mücadelesi
Hastalık sık ekim ve fazla sulama dolayısıyla süratle boya kaçan cılız fidelerde daha çok görüldüğünden bunlara dikkat edilerek hareket edilmelidir.
Fideleri soğuk havalarda üşütmemeye dikkat edilmelidir.
Her yıl fide toprağını değiştirmeli ve ekimden önce düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Kimyasal maddelerle bu arada Spergon, Arasan, Cerason, Graminon, Agrosan ve Dithane gibi ilaçlarla tohumlar ekimden önce dezenfekte edilmelidir.
4. Phytophtora Capcici
Bitkinin kök boğazından yüzük şeklinde siyahlaşma olarak görülür. Bitkide solgunlaşma ve ani ölümler yapar. Bu hastalığa karşı tedbir olarak, sağlıklı tohum kullanmak ve fide yetiştirmek, derin dikimden kaçınmak, sırta dikim yapmak ve kök boğazına gelmeyecek şekilde sulama yapmak gerekir.
5.2. Biber Zararlıları ve Mücadelesi
1. Danaburnu
Özellikle körpe fidelerin köke yakın boğaz kısımlarından kemirerek kurumalarına sebep olur. Fideliklerde ve yeni gübrelenmiş tarla ve bahçelerde görülür.
Mücadelesi
%2.6 Gamma BHC içeren preparatların 400 gr veya %40 Aldrin WbP.’den 150 gr 10 kg kepeğe karıştırılır ve hafifçe nemlendirilir. Akşam üzeri ilaçlanacak alan sulanarak hazırlanmış zehirli kepekli yem dekara 5 kilo hesabı ile muhtelif yerlere serpilir.
2. Agrotisler
Danaburnu gibi özellikle genç bitkilerin boğaz kısımlarından keserek büyük zarar yaparlar.
Mücadelesi
Bitkilerde kesilme görülür görülmez 100 kg kepeğe bileşiminde %40 Aldrin bulunan ilaçtan 1600 gr ilavesi ile hazırlanmış yemlerden bir dekara 6-7 kilo hesabı ile fidelerin diplerine serpilmelidir.
3. Emici Böcekler
Bitkilerin öz suyunu emerek gelişmeyi aksatır ve fazlalaştıkça daha büyük zararlar yapar.
Mücadelesi
Zararlılar görülür görülmez Fentihon, Dimethoate, Carbarly gibi ilaçlarla tarifnamesine göre mücadele yapılmalıdır.
4. Kök Ur Nematodu
Bitki köklerinde urlar meydana getirerek köklerin normal vazife görmelerine engel olur. Sonuçta bitki solar ve ölür.
Mücadelesi
Tohum ekimi veya fide dikiminden 3-4 hafta önce enjektörle pulluk veya çapa ile açılan çizgilere dekara 40 litre hesabı ile DD veya dekara 22 litre hesabı ile EDB veya uzmanların tavsiye edeceği diğer ilaçlar verilmelidir. İlaçlamadan başka kültürel tedbirler arasında uygun bir münavebe planının uygulanması başta gelir.
6. HASAT
Haziran sonu-Temmuz ayı başlarında hasata başlanıp, genelde Ekim ayı ortalarında hasat son bulur, toplam 9-15 defa hasat yapılır. Hasat işlemi genelde haftada bir yapılır.
7. VERİM VE MALİYET
Verim
Şanlıurfa yöresinde çiftçi koşullarında ortalama verim 1786 kg/da’dır.
Maliyet
Makine işgücü 1.61 sa/da, insan işgücü 178.37 sa/da olarak belirlenmiştir.
Biber önemli sebzelerden biri olup, taze ve salça halinde yemeklere renk verir. Ayrıca salata, turşu ve toz halinde bol miktarda değerlendirilir. Yeşil biber denilince, C vitamini akla gelir; içeriğinde bulunan “capsicin” maddesinin oranına göre meydana gelen acılık iştahı arttırıcı vasfı ile birlikte sindirim sistemine bir çeşit dezenfekte edici madde olarak ayrı bir önem taşımaktadır.
İç pazarla birlikte son yıllarda orta ve kuzey Avrupa ülkelerine istenilen çeşidin ihracatının ümit verici olması ile ekim sahaları ve ürünlerin miktarı gün geçtikçe artmaktadır.
2. ÇEŞİTLER
Harran Ovasında Çukurova Üniversitesi Koruklu Araştırma İstasyonunda yapılan araştırma da; 1.İnce tatlı sivri, 2.Çarliston Bağcı, 3.11-B-14, 4.Birecik ve 5.Ege acı sivri biberleri kullanılmış ve en yüksek 1990 yılı bir yıllık sonucuna göre 11B-14 çeşidinden elde edilmiştir.
Bu çeşitten 8072 kg/da verim elde edilmiştir. Ayrıca Bölge’ye adapte olmuş ve oldukça tüketimi fazla olan yerli çeşitlerinde de ortalama 7000 kg/da verim alınmıştır.
Ülkemizin bir çok yerinde yetiştirilen Biber çeşitleri şunlardır ;
Sivri Biberler: Bu grupta uzun, narin yapılı, genelde orta koyulukta yeşil renkli, ince duvarlı, genelde tatlı bazen acı biberlerle, daha koyu yeşil, daha kalın duvarlı, oldukça sert dokulu, daha kısa boylu, acı ve tatlı çeşitleri içeren uzun koyu yeşil biberler yer almaktadır.
Çarliston Biberler: Uzun biberler yer almakla beraber daha iri, daha kalın duvarlı ve etli olduklarından ayrı bir grup teşkil etmektedirler. Sarı ve yeşil renkli çeşitleri olduğu gibi lezzetleri de acı veya tatlı olmaktadır.
İri kırmızı Biberler: Uzun, kırmızı renkli biberlerin bulunduğu gruptur. Özellikle acı olanlar daha ziyade kırmızı toz biber üretiminde ve aynı zamanda pastırma yapımında geniş ölçüde kullanılır. Bu grupta yer alan daha tatlımsı çeşitler ise çoğunlukla biber salçası yapımında ve evlerde özel şekilde hazırlanan turşu yapımında kullanılır.
Dolmalık Biberler: Yuvarlak iri biberler grubunu teşkil eden bu biberler sarı veya muhtelif tonda yeşil renklidirler. Renk, irilik ve duvar kalınlıkları oldukça değişiklik gösterir.
Konik Biberler: Yeşil veya sarı renkli, kalın duvarlı, çoğunlukla tatlı bazen acı olan bu biberler tamamen kızardıklarında daha ziyade biber salçası ve kırmızı toz biber yapımında kullanılır.
Domates Biberleri: Şekli domatese benzediğinden bu isimle anılmaktadır. Kırmızı renkli, dolgun etli ve tatlı lezzetli olan bu biberler ülkemizde salça üretiminde kullanıldığı gibi içi doldurularak turşu halinde değerlendirilmektedir.
3. İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ
3.1. İklim İsteği
Biber ılık ve sıcak mevsim meyvesidir. Soğuklardan çok etkilenir. Yetiştirme devrelerinde sıcaklık sıfırın altında 2-3 dereceye düştüğünde tamamen ölür. Bu nedenle yastıklarda yetiştirilen fidelerin açıktaki yerlerine dikimi ilkbaharda don tehlikesi tamamen kalktıktan ve toprak ile hava sıcaklık şartları uygun bir hal alınca yapılmalıdır. Biber bitkisinde hava sıcaklığı 15 derecenin altına ve 32 derecenin üzerine çıktığında alınan verim düşmektedir.
3.2. Toprak İsteği
Biberlerde iyi bir gelişme ve yüksek verim oldukça derin, geçirgen, su tutma kabiliyeti yerinde, besin ve organik maddece zengin bahçe toprağı denilen tınlı topraklardan en iyi netice alınmaktadır. Erken verim almak maksadıyla yapılan yetiştirmelerde takviye edilmiş kumlu topraklar ve özellikle kumlu-tınlı topraklar üzerinde durulmalıdır. Buna karşın geç olmakla beraber bol mahsul almak arzu edildiğinde kumlu-killi topraklar tercih edilmelidir. Biberler pH 6.0-6.5 toprak reaksiyonunda en iyi neticeyi vermektedir.
4. YETİŞTİRME TEKNİĞİ
4.1. Ekim Nöbeti
Biber tarımı yapılan alanlarda son yıllarda görülen “phytophtotra capcici” mantarına karşı önlem olarak her yıl aynı alana biber dikilmelidir. Biber ekim nöbetine girebilecek bitkiler pamuk ve buğday ve buğdaygillerdir. En iyi ekim nöbeti; buğday+ikinci ürün+biber olarak belirlenmiştir.
4.2. Toprak Hazırlığı
Sonbaharda pullukla derin sürüm yapılır. İlkbaharda ise diskaro çekildikten sonra hafif bir tapan çekilir.
4.3. Ekim ve Dikim
Tohumlar, sıcak yastıklara ekilir ve yastıklar içerisinde çimlendirilir, fideler 3-4 yapraklı olduktan sonra tüplere şaşırtılır ve Nisan ayının sonlarına doğru fideler esas dikim yerlerine dikilir. Biberler genelde sıra arası 80 cm, sıra üzeri 30-50 cm olacak şekilde dikilir.
Dikim esnasında fideler çapa ile açılan yeterli büyüklükteki çukura olduğu gibi yerleştirilir ve çukurun boş kısımları toprakla doldurularak hafifçe bastırılır. Açılan bu çukurlar sedde üzerinde olmalıdır. Dikimden hemen sonra can suyu verilir.
4.4. Gübreleme
Biber yetiştirilecek toprağa toprak hazırlığı sırasında 3 ton/da yanmış ahır gübresi verilir. Dikimle birlikte fosforlu gübrenin tamamı, azotlu gübrenin yarısı uygulanır. Azotlu gübrenin diğer yarısı ise ilk sulamadan önce verilmelidir. Azotlu gübre 15 kg/da N, fosforlu gübre olarak 10 kg/da P2O5 saf olarak verilmelidir.
4.5. Sulama
Biber sulamasına dikimden 10-15 gün sonra başlanmalı, ilk meyve görülünceye kadar sulamalardan kaçınılmalıdır. İlk meyve görüldükten sonra birer haftalık aralıklarla sulamalara devam edilmeli ve Eylül ayı sonu Ekim ayı başında sulamalara son verilmelidir.
Biber yetiştiriciliğinde sulamaya çok dikkat edilmelidir. Sulama anında suyu karık sırtlarına ve kök boğazına yükseltmemek gerekir.
4.6. Bakım
Genellikle dikimden bir hafta sonra ot alma ve sıralar arasındaki toprağı gevşetmek amacıyla birinci çapa yapılmalı, Mayıs ayının ilk haftasından sonra tekrar boğaz doldurma ile birlikte ikinci çapa ve Haziran ayında da bir defa olmak üzere toplam üç çapa yapılmalıdır.
5. HASTALIKLARI, ZARALILARI VE MÜCADELESİ
5.1. Biber Hastalıkları ve Mücadelesi
1. Virüs Hastalıkları
Biber Mozaik Virüsü: Tütünlerden bibere geçen bir virüs hastalığıdır. Biber yapraklarında çok bariz mozaik lekeleri meydana gelir. Bazen beyazımsı veya sarımsı mozaik yapar. Bitkilerin gelişmesini yavaşlatır. Çok yaygın bir hastalıktır. Yaprak bitleri aletler, işçiler ve tütün kırıntıları ile yayılır.
Biberde Hıyar Mozaik Virüsü: Hıyarlardan biberlere geçer. Toprak bitleri ve emici böceklerle yayılır. Çok yıllık yabani otlarda kışlar. Biber yapraklarında açık yeşil renkli mozaik lekeleri ile başlar. Meyvelerde anormal kıvrılmalar, şekil bozuklukları, sertleşmeler ve küçülmeler meydana gelir. Bitki bodurlaşır, anormal taç teşekkülü ile çalılaşma durumları görülür. Verim miktarı ve kalitesi düşer.
Biberde Patates Adi Mozaik Virüsü: Patateslerden bibere geçer, elle temasla ve aletlerle bulaşır. Biber yapraklarında damarlar üzerinde ve damar aralarında irili ufaklı nekrotik lekeler meydana gelir. Bazen bu kısımlar kurur ve delinir. Böylece yaprak kurumaları yapar. Çok şiddetli olduğunda bütün bitki kurur.
2. Solgunluk (Fusarium) Hastalığı
Virüs kadar tehlikeli bir hastalıktır. Yapraklarda solgunluk ve sap kısımları kesildiğinde iletim dokularında kahverengimsi bir renk görülmesi solgunluk hastalığının tipik belirtileridir. Solgunluk hastalığına karşı henüz bir mücadele şekli bulunamamıştır.
Mücadelesi
En garantili yol fusariuma dayanıklı çeşitleri yetiştirmektedir. Diğer yandan biber yetiştirmede toprağın mümkünse formaldehit veya tavsiye edilecek diğer bir ilaçla dezenfekte edilmesi, ayrıca temiz tohum ve fide kullanmak, uygun bir münavebe planı tatbik etmek ve yetiştirmede bakım işlerine önem verilerek bitkileri sağlam ve kuvvetli olarak büyütmektir.
3. Çökerten Hastalığı
Hastalık fideliklerdeki körpe fidelerde daha çok görülür. Fidelikte yer yer sararmalar ve fidelerin toprak yüzeylerine devrildikleri görülür. Sonuçta bu devrilen fideler kurur. Gerekli tedbirler alınmazsa önce yer yer görülen hastalık bütün fideliği sarar. Hastalığa yakalanmış fidelerin kökleri esmer veya kahverengi bir hal alır.
Mücadelesi
Hastalık sık ekim ve fazla sulama dolayısıyla süratle boya kaçan cılız fidelerde daha çok görüldüğünden bunlara dikkat edilerek hareket edilmelidir.
Fideleri soğuk havalarda üşütmemeye dikkat edilmelidir.
Her yıl fide toprağını değiştirmeli ve ekimden önce düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Kimyasal maddelerle bu arada Spergon, Arasan, Cerason, Graminon, Agrosan ve Dithane gibi ilaçlarla tohumlar ekimden önce dezenfekte edilmelidir.
4. Phytophtora Capcici
Bitkinin kök boğazından yüzük şeklinde siyahlaşma olarak görülür. Bitkide solgunlaşma ve ani ölümler yapar. Bu hastalığa karşı tedbir olarak, sağlıklı tohum kullanmak ve fide yetiştirmek, derin dikimden kaçınmak, sırta dikim yapmak ve kök boğazına gelmeyecek şekilde sulama yapmak gerekir.
5.2. Biber Zararlıları ve Mücadelesi
1. Danaburnu
Özellikle körpe fidelerin köke yakın boğaz kısımlarından kemirerek kurumalarına sebep olur. Fideliklerde ve yeni gübrelenmiş tarla ve bahçelerde görülür.
Mücadelesi
%2.6 Gamma BHC içeren preparatların 400 gr veya %40 Aldrin WbP.’den 150 gr 10 kg kepeğe karıştırılır ve hafifçe nemlendirilir. Akşam üzeri ilaçlanacak alan sulanarak hazırlanmış zehirli kepekli yem dekara 5 kilo hesabı ile muhtelif yerlere serpilir.
2. Agrotisler
Danaburnu gibi özellikle genç bitkilerin boğaz kısımlarından keserek büyük zarar yaparlar.
Mücadelesi
Bitkilerde kesilme görülür görülmez 100 kg kepeğe bileşiminde %40 Aldrin bulunan ilaçtan 1600 gr ilavesi ile hazırlanmış yemlerden bir dekara 6-7 kilo hesabı ile fidelerin diplerine serpilmelidir.
3. Emici Böcekler
Bitkilerin öz suyunu emerek gelişmeyi aksatır ve fazlalaştıkça daha büyük zararlar yapar.
Mücadelesi
Zararlılar görülür görülmez Fentihon, Dimethoate, Carbarly gibi ilaçlarla tarifnamesine göre mücadele yapılmalıdır.
4. Kök Ur Nematodu
Bitki köklerinde urlar meydana getirerek köklerin normal vazife görmelerine engel olur. Sonuçta bitki solar ve ölür.
Mücadelesi
Tohum ekimi veya fide dikiminden 3-4 hafta önce enjektörle pulluk veya çapa ile açılan çizgilere dekara 40 litre hesabı ile DD veya dekara 22 litre hesabı ile EDB veya uzmanların tavsiye edeceği diğer ilaçlar verilmelidir. İlaçlamadan başka kültürel tedbirler arasında uygun bir münavebe planının uygulanması başta gelir.
6. HASAT
Haziran sonu-Temmuz ayı başlarında hasata başlanıp, genelde Ekim ayı ortalarında hasat son bulur, toplam 9-15 defa hasat yapılır. Hasat işlemi genelde haftada bir yapılır.
7. VERİM VE MALİYET
Verim
Şanlıurfa yöresinde çiftçi koşullarında ortalama verim 1786 kg/da’dır.
Maliyet
Makine işgücü 1.61 sa/da, insan işgücü 178.37 sa/da olarak belirlenmiştir.