PDA

Orijinalini görmek için tıklayınız : Toprak-Su Sisteminin Bazı Fiziksel Özellikleri


Mr.Muhendis
18.02.2010, 16:51
1. Kolloidal Killerin Vizkozitesi

Kolloidal killerin yüzeylerinde suyun absorbe edilmesi ile kilin yüzeyinde bir su zarının oluşumu, sistemin su varlığına bağlı olarak farklı fiziksel etkilerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Killerin hidrasyonu olarak da adlandırılabilen bu olaydan higroskopisite ve dispersiyon olayları da etki eder. Killerin hidrasyon dereceleri, onların viskozite ve şişme özellikleri ile yakından ilgilidir.

Bir sıvının viskozitesi, sıvı moleküllerinin kendi aralarındaki sürtünmelerinden ileri gelen bir özelliğidir. Hidrate olmuş kolloidal killerin bulunduğu çözeltideki sürtünme ise taneler etrafındaki su zarının su molekülleri ile, dispersiyon ortamındaki su molekülleri arasında meydana gelmektedir. Kolloid kimyasında kolloidler genel olarak vizkoziteleri yönünden Hidrofilik ve Hidrofobik olmak üzere iki sınıf altında toplanabilirler.

Kolloidal tanecikler ile çözücü sıvı arasında bir çekim kuvveti var ise bu gibi kolloidlerin çözücü veya dispersiyon ortamı su ise Hidrofilik adı verilir.

Kolloidal tanecikler ile çözücü arasında çekim çok az veya hiç yoksa bu gibi kolloidlerin çözücü veya dispersiyon ortamı su ise Hidrofobik adı verilir.

2. Toprak Kıvamı

Bir toprak-su sisteminin konsantrasyonu kitlenin serbest olarak akamayacağı kadar yükseldiğinde kohezyon ve adhezyon kuvvetleri aktif rol oynamaya başlar. Bu andan itibaren toprak belirli bir kıvama sahip olur.

Genellikle toprak kıvamı tanımı değişik nem koşulları altındaki toprakta kohezyon ve adhezyon kuvvetlerinin derecelerine göre yapılır.

Kıvamın belirtilmesinde kullanılabilecek başlıca ölçüler;

Toprağın yer çekimine, basınca, itme ve çekmeye karşı durumu,
Toprak kitlesinin yabancı maddelere yapışma derecesi,
Gözlem yapan kişinin parmakları arasında sıkıştırdığı toprak kitlesinden aldığı duygulardır.
Bu ölçüler esas alındığında toprak kıvamı, baskı ve yoğrulmaya karşı direnç, dağılabilirlik, plastiklik ve yapışkanlık gibi toprak özelliklerini içermektedir.

2.1. Nemli Toprakların Kıvamı

Atterberg’e göre başlıca toprak kıvam şekilleri;

Yapışkan Kıvam: Çeşitli maddeler yapışma ve adhezyon özellikleri ile belirir.
Plastik Kıvam: Sıkılık ve şekil alma kapasitesi özellikleri ile belirir.
Yumuşak Kıvam: Dağılabilirlik özelliği ile belirir.
Sert Kıvam: Serlik özeliği ile karekterize edilir.
Nemli toprakların kıvamı; dağılabilirlik, toprakların ufalanma kolaylığı ile karekterize edilir. Toprakların dağılabilir durumunda içerdikleri nem kapsamı, toprak işlemenin optimum düzeyde yapılabileceği sınırdadır. Topraklar kolay dağılabilir ve yumuşak kıvamda oldukları zamanda en iyi tav durumunda bulundukları kabul edilir.

2.2. Toprak Plastikliği

Kumlu toprakların dışında bütün topraklarda nem miktarı artırıldıkça, plastik özellikler de artmakta, yoğrulabilir özellik kazanarak önemli derecede kohezyon göstermektedirler.

Toprak sanayii, seramikçiler ve plastik sanatlarla ilgili olan plastiklik değişik şekillerde tanımlanmaktadır. Bu tanımlara göre plastik özelliği killerin su alma arzu edilen şekle çevrilebilen bir kitle teşkil eden, şekil değiştirmeye sebep olan faktör ortadan kaldırılsa bile şeklini muhafaza etme, içerdiği su ortamdan uzaklaştırılsa bile şeklini koruyabilme karakterlerini kapsar. Kumlar ıslak oldukları zaman şekil alabilirler. Fakat sularını kaybedince şekillerini koruyamaz, dağılırlar. Bu nedenle kumlar plastik değildir.

Plastiklik kitleyi teşkil eden tanelerin bir arada tutan kohezyon kuvvetlerinin etkisiyle meydana gelir. Zerreler arasındaki kohezif kuvvetler is taneler arasındaki su zarının kalınlığına bağlıdır. Toprak içerisindeki su zarlarının meydana getirdiği kohezif güçler, toprak kitlesinin kırılmadan şekil değiştirilebilmesini sağlamaktadır.