Livadi
16.12.2009, 01:20
Tarla Tarımında Çapalama Teknikleri...
Çapalamanın amacı yabancı otları yok etmek, toprağın havalanmasını sağlamak, kılcal sistemi kırarak toprak suyunun buharlaşmasını azaltmak ve böylece bitkiye uygun toprak ortamı hazırlamaktır. Yabancı otlar görünmeye başladığında çapalamaya başlanmalıdır. Çapalama genellikle ekilen kültür bitkisinin toprak yüzeyine çıkmasından sonra yapılır. Ancak kaymak bağlamış topraklarda bu işlem ekilen bitkiler çıkmadan önce yapılmalıdır ki buna halk arasında kör çapa denir.
ÇAPALAMA ZAMAN VE SAYISI
İlk çapalama işlemi bitkiler henüz yeni çıkmalarından dolayı zedelenme ihtimali düşünülerek yüzlek (2-3 cm) yapılmalıdır. Pancar, patates, pamuk, mısır, tütün sıralar halinde ekilirler ve sıra araları çapa yapılabilecek kadar geniş bırakılır. Asıl bitkiler büyüyüp, tarlayı gölgeleyerek yabancı otların büyümesini engelleyinceye kadar bu bitkileri çapalamak gerekir.
Çapalama zamanı ve sayısı bitki ve çevre şartlarına göre değişmektedir. Örneğin pamukta ilk çapa çıkıştan sonra sıraların iyice tamamlandığı otların belirginleşmeye başladığı bir dönemde yapılırken, tütünde dikimden 20 gün sonra birinci çapa, bundan 15-20 gün sonra ikinci çapa yapılır. Tarla otlu ise bitki boyu 50 cm. yi geçmeden üçüncü çapa yapılabilir.
Keten, kenevir gibi bitkilerde bitki boyu 8-10 cm, susamda 10-15 cm olunca ilk çapa 25 cm olduğunda ikinci çapa yapılır. Haşhaşta yapraklar 7-8 adet olunca ilk çapa, bundan 15-20 gün sonra ikinci çapa yapılır. Ayçiçeğinde seyreltmenin arkasından yapılan ilk çapa 5-7 cm derinliğinde olup elle yapılır. İkinci çapa daha derin yapılarak boğaz doldurması da uygulanmış olur. Bu bitkilerde iki çapa yeterli olmaktadır.
Patates, şeker pancarı, soya, pamukta çapalama mutlaka yapılmalıdır. Bu işlem aynı zamanda bitkinin su kullanımını dengelemektedir. Havaların ısınması ile başlayan topraklardaki çatlaklardan suyun buharlaşarak kaybını da önlemektedir. Genelde iki çapanın bir su yerine geçtiği söylenir. Topraktaki ekili ürünün dışında diğer yabancı otların yok edilmesinin yanında tarlanın rutubetini muhafaza etmesi ile önemi daha da artmaktadır.
SEYRELTME
Seyreltme, bitkilerin uygun şekilde büyümesini sağlamak amacıyla yapılan bir işlem olup, sıra üzerindeki bitkilerin istenen sayıya indirilmesi için fazlalıkların sökülüp atılması olayıdır. Seyreltme işlemine genelde çifçiler “tekleme” diye bahsederler. Elle ocağa ekimlerde her ocağa birkaç tohum atılacağı için çıkıştan itibaren bitki elle tutulabilir hale geldiğinde mutlaka seyreltme yapılmadır. Aksi halde birkaç bitkinin birlikte gelişmesi söz konusu olmayacağı için istenen verim alınamayacaktır. O yüzden zamanı gelince hemen seyreltme yapılmalıdır. Mibzerle ekimde de yine istenen sıra üzeri mesafesinde bitkiler teklenir.
Genellikle mısır dışındaki tahıllar (buğday, arpa, çavdar, yulaf) patates, soya yerfıstığı, yemeklik ve yemlik baklagiller gibi kültür bitkileri seyreltmeyi gerektirmez. Pamuk, şekerpancarı, mısır, susam, haşhaş, ayçiçeği, aspir, kolza seyreltilir. Seyreltmenin en uygun zamanı ilk çapa sırasında bitkilerin henüz kuvvetlenmediği zamandır. Aksi halde bitki kökleri kuvvetlenmeye başladığı ileri dönemlerde yapılan seyreltmede kalan bitkilerin kökleri çok zarar görecek bitki gelişmesinde olumsuzluklara yol açacaktır.
Çapalamanın amacı yabancı otları yok etmek, toprağın havalanmasını sağlamak, kılcal sistemi kırarak toprak suyunun buharlaşmasını azaltmak ve böylece bitkiye uygun toprak ortamı hazırlamaktır. Yabancı otlar görünmeye başladığında çapalamaya başlanmalıdır. Çapalama genellikle ekilen kültür bitkisinin toprak yüzeyine çıkmasından sonra yapılır. Ancak kaymak bağlamış topraklarda bu işlem ekilen bitkiler çıkmadan önce yapılmalıdır ki buna halk arasında kör çapa denir.
ÇAPALAMA ZAMAN VE SAYISI
İlk çapalama işlemi bitkiler henüz yeni çıkmalarından dolayı zedelenme ihtimali düşünülerek yüzlek (2-3 cm) yapılmalıdır. Pancar, patates, pamuk, mısır, tütün sıralar halinde ekilirler ve sıra araları çapa yapılabilecek kadar geniş bırakılır. Asıl bitkiler büyüyüp, tarlayı gölgeleyerek yabancı otların büyümesini engelleyinceye kadar bu bitkileri çapalamak gerekir.
Çapalama zamanı ve sayısı bitki ve çevre şartlarına göre değişmektedir. Örneğin pamukta ilk çapa çıkıştan sonra sıraların iyice tamamlandığı otların belirginleşmeye başladığı bir dönemde yapılırken, tütünde dikimden 20 gün sonra birinci çapa, bundan 15-20 gün sonra ikinci çapa yapılır. Tarla otlu ise bitki boyu 50 cm. yi geçmeden üçüncü çapa yapılabilir.
Keten, kenevir gibi bitkilerde bitki boyu 8-10 cm, susamda 10-15 cm olunca ilk çapa 25 cm olduğunda ikinci çapa yapılır. Haşhaşta yapraklar 7-8 adet olunca ilk çapa, bundan 15-20 gün sonra ikinci çapa yapılır. Ayçiçeğinde seyreltmenin arkasından yapılan ilk çapa 5-7 cm derinliğinde olup elle yapılır. İkinci çapa daha derin yapılarak boğaz doldurması da uygulanmış olur. Bu bitkilerde iki çapa yeterli olmaktadır.
Patates, şeker pancarı, soya, pamukta çapalama mutlaka yapılmalıdır. Bu işlem aynı zamanda bitkinin su kullanımını dengelemektedir. Havaların ısınması ile başlayan topraklardaki çatlaklardan suyun buharlaşarak kaybını da önlemektedir. Genelde iki çapanın bir su yerine geçtiği söylenir. Topraktaki ekili ürünün dışında diğer yabancı otların yok edilmesinin yanında tarlanın rutubetini muhafaza etmesi ile önemi daha da artmaktadır.
SEYRELTME
Seyreltme, bitkilerin uygun şekilde büyümesini sağlamak amacıyla yapılan bir işlem olup, sıra üzerindeki bitkilerin istenen sayıya indirilmesi için fazlalıkların sökülüp atılması olayıdır. Seyreltme işlemine genelde çifçiler “tekleme” diye bahsederler. Elle ocağa ekimlerde her ocağa birkaç tohum atılacağı için çıkıştan itibaren bitki elle tutulabilir hale geldiğinde mutlaka seyreltme yapılmadır. Aksi halde birkaç bitkinin birlikte gelişmesi söz konusu olmayacağı için istenen verim alınamayacaktır. O yüzden zamanı gelince hemen seyreltme yapılmalıdır. Mibzerle ekimde de yine istenen sıra üzeri mesafesinde bitkiler teklenir.
Genellikle mısır dışındaki tahıllar (buğday, arpa, çavdar, yulaf) patates, soya yerfıstığı, yemeklik ve yemlik baklagiller gibi kültür bitkileri seyreltmeyi gerektirmez. Pamuk, şekerpancarı, mısır, susam, haşhaş, ayçiçeği, aspir, kolza seyreltilir. Seyreltmenin en uygun zamanı ilk çapa sırasında bitkilerin henüz kuvvetlenmediği zamandır. Aksi halde bitki kökleri kuvvetlenmeye başladığı ileri dönemlerde yapılan seyreltmede kalan bitkilerin kökleri çok zarar görecek bitki gelişmesinde olumsuzluklara yol açacaktır.