Mr.Muhendis
24.10.2009, 15:33
Buğdaygiller familyasından, çok çabuk yayılan otsu bitki. Yassı, tüylü yaprakları ve dik çiçek başakları olan bu bitkinin boyu 30-100 cm’ye kadar uzayabilmektedir. Ana yurdu Avrupa’dır; hayvan yemi olarak kullanılmak ya da toprak kaymasını denetim altına almak amacıyla kuzey yarım küredeki başka ılıman bölgelere de götürülmüştür.
Çok dayanıklı ve arsız bir bitki olduğu için tarım alanlarının en zararlı otlarından biri olan ayrık otunun yok edilebilmesi için, sarımsı beyaz renkli kök saplarının (toprak altı gövdeleri) tümüyle sökülmesi gerekir; çünkü toprak altında kalan kök sap parçalarından hızla yeni ayrık otu ürer.
Ayrık otu, Avrupa’da çeşitli ev ilâçlarının hazırlanmasında kullanılmış, kök sapları da kıtlık zamanlarında besin olarak tüketilmiştir.
Çevre İstekleri
Ayrık, Avrupa kökenlidir. Bütün Avrupa da, A.B. Devletleri'nin kuzeyi, Kanada, Alaska, Norveç'in kuzey kısmının arkası ve Asya'nın mutedil kuzey bölgelerinde yaygındır. Tropik bölgelerde ve yeryüzünün sıcak bölgelerinde bulunmaz. Güney Amerika'nın serince olan yerlerinde de görülür. İşlenen ve işlenmeyen topraklar ile meralarda yetişir. Kuzey bölgenin meyve bahçelerinde problem halindedir. Bizde ekseriyetle çayırlarda görülür.
Morfolojisi
Adi ayrık, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Sapı silindirik olup içi koftur. Rengi parlak, filizli ve 1,5 m kadar boydadır. Sürüngen ve kordon şeklinde olan köksapı çok çabuk inkişaf eder. Yaprakları mızrak şeklinde olup yassı, yeşil veya gök yeşilidir. Bileşik iki sıralı uzunca bir başaktan oluşan toplu çiçekler yeşil, gök yeşili veya hafif menekşe rengidir. Haziran-Temmuz aylarında çiçek açar. Tohumları etrafa su, rüzgar, hayvan veya insanlar tarafından dağıtılır. Genellikle ilkbaharda biter. Bitki tohumları ile veya dalları ve kök kısımları ile ürer. Sürümden, hafif ısıdan pek etkilenmez. Şayet toprak üstünde kalır ise çabuk donar. Köksapın ufacık bir parçasından bir yeni bitki oluşuverir. Bu nedenle adi ayrığı mekanik yolla yok etmek oldukça güçtür. Çeşitli toprak tiplerinde yetişebilir. Daha ziyade ağır toprakları sever. Kara suluk yerleri sevmez.
Çok dayanıklı ve arsız bir bitki olduğu için tarım alanlarının en zararlı otlarından biri olan ayrık otunun yok edilebilmesi için, sarımsı beyaz renkli kök saplarının (toprak altı gövdeleri) tümüyle sökülmesi gerekir; çünkü toprak altında kalan kök sap parçalarından hızla yeni ayrık otu ürer.
Ayrık otu, Avrupa’da çeşitli ev ilâçlarının hazırlanmasında kullanılmış, kök sapları da kıtlık zamanlarında besin olarak tüketilmiştir.
Çevre İstekleri
Ayrık, Avrupa kökenlidir. Bütün Avrupa da, A.B. Devletleri'nin kuzeyi, Kanada, Alaska, Norveç'in kuzey kısmının arkası ve Asya'nın mutedil kuzey bölgelerinde yaygındır. Tropik bölgelerde ve yeryüzünün sıcak bölgelerinde bulunmaz. Güney Amerika'nın serince olan yerlerinde de görülür. İşlenen ve işlenmeyen topraklar ile meralarda yetişir. Kuzey bölgenin meyve bahçelerinde problem halindedir. Bizde ekseriyetle çayırlarda görülür.
Morfolojisi
Adi ayrık, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Sapı silindirik olup içi koftur. Rengi parlak, filizli ve 1,5 m kadar boydadır. Sürüngen ve kordon şeklinde olan köksapı çok çabuk inkişaf eder. Yaprakları mızrak şeklinde olup yassı, yeşil veya gök yeşilidir. Bileşik iki sıralı uzunca bir başaktan oluşan toplu çiçekler yeşil, gök yeşili veya hafif menekşe rengidir. Haziran-Temmuz aylarında çiçek açar. Tohumları etrafa su, rüzgar, hayvan veya insanlar tarafından dağıtılır. Genellikle ilkbaharda biter. Bitki tohumları ile veya dalları ve kök kısımları ile ürer. Sürümden, hafif ısıdan pek etkilenmez. Şayet toprak üstünde kalır ise çabuk donar. Köksapın ufacık bir parçasından bir yeni bitki oluşuverir. Bu nedenle adi ayrığı mekanik yolla yok etmek oldukça güçtür. Çeşitli toprak tiplerinde yetişebilir. Daha ziyade ağır toprakları sever. Kara suluk yerleri sevmez.