|
|
16.07.2009, 18:18
|
#1 |
|
|
Acı bakla Yetiştiriciliği - Lupinus
Acı bakla (Lupinus), baklagiller (Fabaceae) familyasından, 200 kadar türübitki cinsi. içeren
3000 yıl önce bazı türlerinin tarımına başlanmıştır. Çiçekleri dik salkımlar şeklinde kümelenmiştir, 30-120 cm'e kadar boylanabilir. Yabanıl türlerin çoğu Akdeniz çevresinde ve Kuzey Amerika'da yetişir. Bazı türleri süs yeşil gübreTohumları ise genellikle hayvan yemi olarak kullanılır. olarak tarlalara ya da süs bitkisi olarak bahçelere ekilir. Türkiye hem kültürü yapılan türler ve onların yabani formları, hem de sınırlı amaçlarla kültürü yapılan acı bakla türleri açısından zengindir ve doğal bitki örtüsünde türleri ile bu türlere ait alt türler oldukça yaygındır.
Diğer İsimleri: Delicebakla, Termiye, Yahudi baklası, Gâvur baklası. Latince Adı: Lupinus Albus. Bitki: 1 metreye kadar yükselebilen, el şeklinde parçalı yapraklı, beyaz çiçekli bir bitkidir. Yetiştiği Yerler: Avrupa, Balkanlar ve Türkiye'de bilhassa Marmara ve Ege bölgelerinde yabani olarak yetişmekte, ayrıca yetiştirilmektedir.. Tarihçe: Güney Amerika Kızılderili kabilelerinden Navajo'lar bitkiyi kısırlık için kullanıyorlardı. Ayrıca bitkiyi kullanan kadının kız çocuk doğuracağına inanılıyordu. Kullanılışı: Olgun tohumları acı lezzetli ve zehirli bileşikler taşıdıkları için, bunları uzaklaştırmak maksadıyla kaynar suda bir müddet tutulurlar. Gevşeyen kabuklar soyulup bakla yenir veya bu tohumlar lapa haline getirilerek harici olarak deriye sürülebilir. Tohumlar kavrulup, değirmende çekilerek toz haline de getirilebilir.. İçindeki Maddeler: Sabit yağ ve lupinin, spartein gibi alkaloidler taşımaktadır. Tıbbî Etkiler: İdrar arttırıcı, kuvvet verici ve barsak parazitlerini düşürücü etkileri bilinmekte ve şeker hastalarında kan şekerini azalttığı idda edilmektedir. Zehirsizleştirilmiş baklalardan 10-20 adet yenilebilir. Bitkilerin gelişmesi için en temel üç elementin toprakta bulunması gerekiyor: Nitrojen, fosfat ve potas. Herhangi birinin eksikliğinde bitki gelişim sorunları yaşar. Toprak analiz edilip çeşitli gübrelerle uygulamalar yapıp düzeltilmeye çalışılmalıdır. Ülkemizde tarıma verilen önem, nedense zevk için yaptığımız bahçelere verilmiyor. Halbuki renk bahçeleri için topraktaki kimyayı bir şekilde dengelememiz lazım. Nitrojen eksikliğini yapraklarda görebilirsiniz. Sarı, cılız görüntüsüyle, boy atamamak, gelişememekle de kendini gösterebilir. Bu durumlarda toprağa amonyum sülfat bazlı gübreler, kurutulmuş kan ya da tozlaştırılmış kemik katabilirsiniz. Lupinus bir tür baklagil. Yurdumuzda Marmara, Ege bölgelerinde yetiştiği ve yendiği için adı acı bakla, delice bakla, termiye olarak bilinmektedir. İlkbahar sonu, yaz başında açtığı 40 - 50 santimlik dimdik çiçekleri hayli etkileyicidir. Her sene yerinde çıkan bir senelik ya da ufak çalı şeklinde gelişen üç değişik türü vardır. Bir metre kadar yükselebilen bitki Romalılar zamanından beri toprak ıslahında bolca kullanılmıştır. Parmak parmak çok güzel yeşil yaprakları havadaki nitrojeni özümseyerek köklerindeki depolara yerleştirir. Kimi tek senelik olan türler çiçeklerinden sonra kesilip toprakla karıştırılıp çürümeye bırakılır. En kaliteli humus yapıcı bitki lupinustur. Çok çabuk büyür ve etkileyicidir. Nitrojeni toprağa geçirdikleri gibi ikinci tür lupinuslar (her sene çıkanları) kök bölgelerinde yararlı bekterileri barındırırlar. Bunların görevi asıl nitrojeni parçalayıp toprağa katmaktır. Her sene çıkan ve yerinde tekrar büyüyen türleri karıştırmayın. Zayıf, kumlu topraklarda bu tür bakterilerin yaşaması, çalışmaları zordur. Bu nedenle doğal ıslah için bolca lupinus dikin. Lupinuslar güneşli bölgeleri sever. Hafif serin yaz aylarında, asitli, kumlu, suyu geçirgen topraklarda iyi gelişirler. Hava kirliliği bitkiyi etkilemez. Lupinusların doğada bulunan türünden (L.polyphyllus) sonra mükemmel bahçe bitkisi olan L.Russell türleri üretilmiştir. Bunlar doğal olanlara göre daha büyük, renkli ve ilginçtir. Pembe, mor, mavi, beyaz düz renkliler kadar çift renkli kontrast görüntüleriyle şaşırtıcı pek çok lupinus görebilirsiniz. Bitki son 7 - 8 senedir Amerika ve İngiltere’de çok moda oldu. Hatta geçen seneki İngiliz Chelsea bitki fuarında birincilik ödülünü almıştı. Büyük çiçekliler yaz sezonunda tohumları ekilerek ya da ilkbaharda kökten ayırmakla üretilebilir. Kesim çiçeği olarak kullanılabilir ama fazla dayanmaz. Yaz çiçekli bordürlerinde, girişlerde bolca kullanılabilir. Temmuz sonunda çürüyen üst gövdesi daha sonra açacak çiçeklere yer hazırlar. Sakın sökmeyin. Yeni bitkiyi etrafına dikin. Aster ya da kasımpatı böyle durumlar için ideal olabilir. Lupinusların düşmanı sümüklüböcek, yaprakaltı tırtıllarıdır. Yenmiş yapraklar, kurumuş gri lekeler gördüğünüzde derhal ilaçlayın. Öncelikle yazlık gübrelemeyi durdurun, etrafını temizleyin. Alüminyum sülfat bazlı ilaçlarla işlem yapın. Üç değişik türü olan lupinusların en ilginci çalı şeklindekidir. Zayıf, kuru olan bitki deniz kenarlarında sorunsuz gelişip kokulu sarı çiçekler açabildiğinden tavsiye ederim. Büyük seralarda fideleri bulabilirsiniz. Değişik tür için ithal tohumları deneyin. |
| Sponsorlar/Google Reklamları |
Bu alandan sitenizi, ürünlerinizi tanıtabilirsiniz. Bilgi almak ve reklam vermek için bize ulaşın.
|
 |
| Etiket (Tag) Ekle |
| aci bakla, aci bakla turleri, aci bakla yetistiriciligi, açı, bakla, lupinus, yetiştiriciliği |
|
|
Normal
